Witam, jestem nauczycielem pracującym w szkole podstawowej prowadzonej przez Stowarzyszenie. Jestem zatrudniona na podstawie kodeksu pracy a nie Karty Nauczyciela. Pracodawca wysyła nas na 3 szkolenia w ciągu roku szkolnego, pielgrzymki oraz wakacyjne rekolekcje, Wszystkie te szkolenia odbywają się poza miejscem pracy i po godzinach pracy, najczęściej w soboty od. Mam pytanie czy mając 1,5 roczne dziecko musze uczestniczyć w tych szkoleniach? Pracodawca straszy mnie zwolnieniem z pracy. W statucie istnienie zapis, iż każdy pracownik musi uczestniczyć w szkoleniach organizowanych przez pracodawcę. Również wychodzenie z pracy w trakcie tzw. okienek (pusta godzina w planie pracy nauczyciela, wynikająca z planu lekcji ułożonego przez dyrektora placówki) jest zabronione. Czy jest to zgodne z prawem?

Szanowna pani,
Zgodnie z art. 22. § 1 Kodeksu Pracy przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Prawidłowo sporządzona umowa o pracę powinna więc wskazywać miejsce świadczenia pracy (art. 29 § 1 Kodeksu pracy). Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego jako miejsce pracy należy rozumieć „stały punkt w znaczeniu geograficznym, bądź pewien oznaczony obszar, strefę określoną granicami jednostki administracyjnej podziału kraju lub w inny dostatecznie wyraźny sposób, w którym ma nastąpić świadczenie pracy” (wyrok SN z 1 kwietnia 1985 r. – I PR 19/85, OSPiKA 1986/3/46).
Podróż służbowa jest to wyjazd, pracownika poza miejscowość stałego świadczenia stosunku pracy, w celu realizacji konkretnego zadania służbowego na polecenie pracodawcy. Może więc to być np. wyjazd do oddziału firmy lub do klienta mieszczącego się poza stałym miejscem pracy, w celu wykonania określonych czynności. Należy sprawdzić w umowie o pracę, czy pani posiada stałe miejsce wykonywania pracy czy też jest to większy obszar geograficzny np. przedstawiciel handlowy na województwo nie może traktować swojej podróży w ramach tego województwa jako delegacji, jeśli w umowie o pracę ma zapisane jako obszar świadczenia pracy to właśnie województwo. Podejrzewam, iż pani miejsce świadczenia pracy jest ściśle określone w miejscu położenia placówki szkolnej.
W opisanej sytuacji należy powołać się na art. 178 § 2 Kodeksu Pracy, który mówi, że pracownicy wychowującej dziecko do 4 lat nie można bez jej zgody ani zatrudniać w godzinach nadliczbowych, ani delegować poza miejsce pracy. Skoro pani nikt o zgodę nie pytał, to znaczy, że pracodawca postępuje niezgodnie z prawem.
Jeśli rozmowa z szefem na ten temat niczego nie zmieni, trzeba się zwrócić do Inspekcji Pracy, najlepiej do najbliższego Okręgowego Inspektoratu. Po uzyskaniu takiej informacji, inspekcja powinna rozpocząć szczegółową kontrolę w zakładzie pracy. Jeśli fakty przedstawione przez panią się potwierdzą, kierownik zakładu pracy od razu zostanie ukarany grzywną lub będzie miał sprawę sądową, a wówczas grozi mu jeszcze wyższa kara pieniężna. Pracodawca będzie musiał w przyszłości działać zgodnie z prawem i uzyskiwać zgodę na delegowanie poza miejsce pracy od pracowników opiekujących się dziećmi do lat 4.

Natomiast gdyby pani wyraziła zgodę na takie wyjazdy proszę pamiętać, iż jest to praca świadczona dodatkowo w sobotę i za nią również należy się Pni wynagrodzenie. Jeżeli został przekroczony tygodniowy limit godzin w danym okresie rozliczeniowym – wyjazdy te powinny zostać opłacone jako godziny nadliczbowe. Dodatkowo Zgodnie z art. 775 § 1 Kodeksu pracy należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową przysługują pracownikowi, który wykonuje na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy.

Odnośnie „okienek” – niestety tutaj musze wskazać iż jeżeli pozostaje Pani zatrudniona na podstawie umowy o pracę to wówczas jest pani obowiązana stosować się do regulaminu pracy obowiązującego u swego pracodawcy. Wskazuje to wyraźnie Art. 1041, który w § 1 stanowi
„ Regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności:
1) organizację pracy, warunki przebywania na terenie zakładu pracy w czasie pracy i po jej zakończeniu, wyposażenie pracowników w narzędzia i materiały, a także w odzież i obuwie robocze oraz w środki ochrony indywidualnej i higieny osobistej, …”
Jeżeli zatem wola pracodawcy jest aby w czasie okienek przebywała pani na terenie zakładu to musi Pani tak postępować. Czas ten wlicza się natomiast do pani czasu pracy i powinna pani za niego dostawać wynagrodzenie – gdyż znajduje się Pani wówczas do dyspozycji pracodawcy.

Z poważaniem,
Biuro Prawne