W moim bezpośrednim sąsiedztwie powstał zakład
gastronomiczny. Zaplecze kuchenne tego zakładu jest oddalone o mojego
domu o około 8 metrów. W okresie od wiosny do jesieni jestem
narażony na niedogodności w postaci dochodzących nieustannie
zapachów oraz hałasu. Hałas ten jest spowodowany głównie ubijaniem
kotletów o każdej porze dnia, również po godzinie 22, gdyż zakład jest
czynny do 23.
Niedogodności tych można by uniknąć. Wystarczy aby zamykano drzwi i
okna i korzystano z zainstalowanej w lokalu klimatyzacji.
Zwracałem kilkakrotnie uwagę właścicielowi lokalu na powyższe
niedogodności, prosząc o zamykanie drzwi i okien zwłaszcza podczas
ubijania kotletów.
Moje prośby nie odnoszą żadnego skutku.
Proszę o poinformowanie mnie, czy posiadam prawo wymagać od
właściciela tego zakładu usunięcia wyżej opisanych niedogodności
oraz do jakie instytucji mogę się zwrócić o wyegzekwowanie mojego
prawa do zamieszkiwania w normalnych warunkach.
Proszę również o informację o wysokości kosztów i warunkach
płatności za udzielenie powyższej porady prawnej.

Szanowny Panie,
Z treści przedstawionej przez pana sytuacji wynika, iż Pana dom położony jest nieopodal uciążliwego sąsiada.
Problem taki najlepiej likwidować na drodze polubownej, ale z treści zapytania wynika, iż takowe Pana prośby nie odniosły żadnego skutku. W zakresie dostępnych Panu środków prawnych dotyczących uciążliwego sąsiada wskazać należy, iż znajdują się takowe zarówno w sferze prawa cywilnego, prawa administracyjnego oraz w zakresie prawa wykroczeń.

1) po pierwsze są to środki przewidziane w prawie cywilnym.
Powództwo cywilne w tej sprawie można wnieść do sądu i domagać się zaprzestania przez sąsiada tak zwanych immisji (art. 144 kodeksu cywilnego). Najczęściej będzie dotyczyć to przypadku gdy jeden z sąsiadujących właścicieli w sposób przekraczający uprawnienia wynikające z prawa własności godzi w prawo własności sąsiadów.
Wniesienie sprawy z powództwa cywilnego wymaga wskazania pozwanego, żądania wnoszonego pozwem (np. zaniechania naruszania posiadania, zapłaty odszkodowania itp.) oraz przedstawienia w uzasadnieniu dowodów na poparcie wskazanych tez w pozwie.
Sprawę odszkodowawczą można wnieść do sądu, W sprawie cywilnej w zależności od wysokości roszczenia (żądanej kwoty) konieczne będzie uiszczenie wpisu sądowego w wysokości 5% wartości roszczenia. Tak jak już wyżej powiedziałem dla wniesienia powództwa, niezbędne jest wskazanie osoby pozwanej (z imienia nazwiska wraz z adresem zamieszkania), konieczne jest także uprzednie wezwanie pozwanego do dobrowolnej zapłaty żądanej kwoty lub do innego świadczenia (np. można żądać zaniechania naruszenia prawa własności).
art. 144 KC stanowi; „właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymać się od działań, które zakłócałby korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych”.
W tym celu, aby w ogóle Pana powództwie zostało oddalone konieczne byłoby sprawdzenie czy w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego Pana gminy w miejscu nieruchomości sąsiada dopuszczona została możliwość prowadzenia tego typu działalności gospodarczej. jeżeli w sprawie cywilnej wykaże pan, iż sąsiad korzysta z swej nieruchomości w sposób uciążliwszy aniżeli jest to przyjęte w warunkach miejscowych to sąd może mu nakazać albo zapłatę odszkodowania, albo stosowne zmiany w charakterze działalności (np. wytłumienie hałasów w budynku).

2) wskazane działania administracyjne to kolejna droga postępowania z uciążliwym sąsiadem. W szczególności należy sprawdzić, czy działalność sąsiada widnieje w ewidencji działalności gospodarczej – która jest jawna w gminie. Jeżeli istnieje to dokonać przeglądnięcia jaki rodzaj działalności gospodarczej według PKD zgłosił sąsiad. Gdyby wykonywał działalność nie zgłoszoną to organ ewidencyjny (wójt, burmistrz, prezydent) ma prawo zakazać działalności gospodarczej w drodze decyzji.
Dodatkowo z mocy ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej art. 77 organ administracyjny ma obowiązek przeprowadzić kontrolę czy przedsiębiorca wykonuje działalność zgodnie z przepisami ustawy.
Dodatkowo z mocy art. 78 tej ustawy w razie powzięcia wiadomości o wykonywaniu działalności gospodarczej niezgodnie z przepisami ustawy, a także w razie stwierdzenia: zagrożenia życia lub zdrowia, niebezpieczeństwa powstania szkód majątkowych w znacznych rozmiarach lub naruszenia środowiska w wyniku wykonywania tej działalności, wójt, burmistrz lub prezydent miasta niezwłocznie zawiadamia właściwe organy administracji publicznej. Decyzji nakazującej wstrzymanie wykonywania działalności gospodarczej w razie stwierdzenia zagrożenia życia lub zdrowia, niebezpieczeństwa powstania szkód majątkowych w znacznych rozmiarach lub naruszenia środowiska w wyniku wykonywania tej działalności nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności. jeżeli nie istnieje obawa nagłej szkody organ gminy powiadamia stosowne służby (Sanepid, nadzór budowlany) w zależności od stwierdzonych zachowań.

Inaczej jednak wygląda kwestia w kontekście tego czy miejsce faktycznego wykonywania działalności gospodarczej znajduje się według miejscowego planu w terenie, gdzie taka działalność jest dozwolona. W gminach, gdzie nie ma uchwalonych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego warunki środowiskowe ustala się przed wydanie pozwolenia na budowę w tak zwanej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

3) kolejna droga to postępowanie w sprawach o wykroczenia.
a. Zakłócanie spokoju sąsiadom, a także naruszanie ich prawa do spokoju i wypoczynku jest wykroczeniem. Zgodnie z art. 51 § 1 Kodeksu wykroczeń „kto krzykiem, hałasem, alarmem lub innym wybrykiem zakłóca spokój, porządek publiczny, spoczynek nocny albo wywołuje zgorszenie w miejscu publicznym, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.”
Jako że nadmierny hałas stanowi wykroczenie, proponuję za każdym razem, kiedy sąsiad nadmiernie hałasuje wzywać policję (ewentualnie Straż Miejską). Jeżeli po upomnieniu sąsiadów przez policję nadal będą oni zakłócać spokój głośnym imprezowaniem, policja powinna ukarać sprawców mandatem karnym lub sporządzić wniosek o ukaranie sąsiadów i złożyć go w sądzie grodzkim. Sąd może orzec wobec osób zakłócających spokój - areszt ograniczenie wolności lub grzywnę.
Proszę pamiętać, iż wykroczenie polegające na hałasowaniu, które zakłóca spokój, jest ścigane z urzędu, a policja jest obowiązana podjąć niezwłoczną i skuteczną interwencję. Policja ma obowiązek podjąć interwencję po zgłoszeniu, a także skierować wniosek o ukaranie do sądu grodzkiego, kiedy stwierdzi hałas zakłócający spokój.
4. czwarty sposób uprzykrzenia życia sąsiadowi to zawiadomienia do organów kontroli podatkowej – celem wszczęcia kontroli skarbowej. W tym zakresie obowiązuje właściwość Urzędu Skarbowego według miejsca zamieszkania (zameldowania) osoby, na która jest zarejestrowana działalność gospodarcza. Innym organem jest Urząd Kontroli Skarbowej (który posiada uprawnienia w zakresie dochodzeniowo śledczym w przypadku przestępstw skarbowych).

5. Nie mniej uciążliwym dla sąsiada będą częste kontrole Sanepidu pod względem zachowania zasad higieny oraz kontrole Państwowej Inspekcji Pracy – w zakresie legalności zatrudnienia oraz przestrzegania czasu pracy pracowników.