Pragnę prosić o poradę w sprawie podziału majątku po rozwodzie. Mąż nie chce się zgodzić na żadną moją propozycję. Będę więc musiała złożyć sprawę do sądu Mąż 3 lata temu doprowadził do spalania mieszkania, które odbudowałam w większej części nakładów finansowych sama.

Szanowna Pani,

I.
Na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku rozwodowym dokonać podziału majątku wspólnego, jeśli jego przeprowadzenie nie wydłuży nadmiernie postępowania o rozwód. Ta opcja już pani nie dotyczy, gdyż postępowanie rozwodowe ma pani za sobą.

II.
Możliwy jest również podział majątku wspólnego w formie umowy (aktu notarialnego). Rozwiedzeni małżonkowie muszą być jednak zgodni co do tego, co wchodzi w skład majątku wspólnego i jaka jest wartość poszczególnych jego części, a także co do sposobu podziału.
Taki sposób podziału majątku pozwala na oszczędność czasu, zmniejszenie kosztów emocjonalnych i finansowych związanych z przewlekłym postępowaniem sądowym. Strony dzielące wspólny majątek nie mają obowiązku dokonywania wyceny u rzeczoznawcy majątkowego. Notariusz sporządza akt notarialny, zawierający umowę odpowiadającą woli byłych małżonków i czuwania, by nie doszło do naruszenia przepisów prawa. Podział dotyczy tylko przedmiotów objętych wspólnością małżonków.
Wydatki związane z podziałem majątku wspólnego w akcie notarialnym, to przede wszystkim wynagrodzenie notariusza. Zależy ono od wartości przedmiotu czynności notarialnej. Od usług notarialnych (wynagrodzenia notariusza) obowiązuje 22-procentowy VAT, który obciąża klienta. Jeżeli podział dotyczy nieruchomości, użytkowanie wieczyste lub też spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu objęte księgą wieczystą, konieczne będzie zatem uiszczenie opłaty sądowej od wpisu nabywcy w tej księdze.
Z braku zgody męża i braku chęci współpracy przy podziale i ta opcja jest dla pani niedostępna – co pani sama podkreśliła.

III.
Ostatni możliwy sposób podziału majątku dorobkowego małżeńskiego to wystąpienie z wnioskiem o podział do Sądu cywilnego. Właściwy jest tutaj zawsze Sąd Rejonowy bez względu na wartość przedmiotu sporu. Postępowanie toczy się w trybie nieprocesowym, a który z sądów rejonowych podzieli majątek decyduje miejsce położenia tego majątku.
Zgodnie z ustawą o kosztach sądowych w sprawach cywilnych pobiera się opłatę stałą w kwocie 1000 zł gdy wniosek dotyczy niezgodnego podziału, albo 300 zł gdy wniosek dotyczy uzgodnionego przez strony podziału majątku.
Szanowna Pani – jeśli chodzi o podział majątku dorobkowego to tutaj na ten podział nie ma wpływu orzeczenie wyłącznej winy jednego z małżonków, albo braku winy. Nie ma też wpływu to ile jest małoletnich lub pełnoletnich dzieci, kto je wychowuje i kto płaci alimenty.

Wyjaśnienie Pani wątpliwości w zakresie zasad jakimi kieruje się sąd dokonując podziału wymaga przedstawienia reguł jakimi kieruje się polskie prawo rodzinne.
W szczególności w zakresie majątkowych stosunków małżeńskich istnieje domniemanie wspólności ustawowej małżeńskiej. Zgodnie z tą zasadą jeżeli małżonkowie przed zawarciem małżeństwa nie wprowadzili umową ustroju rozdzielności majątkowej (potocznie zwana intercyzą) to tym samym zgodzili się na istnienie ustroju wspólności ustawowej małżeńskiej.
Zgodnie z art. 31 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (kro):
„ Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
§ 2. Do majątku wspólnego należą w szczególności:
1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków.”

Wskazać należy, iż kodeks rodzinny i opiekuńczy wylicza te składniki majątku które nie wchodzą do wspólności, tak aby istniało domniemanie, iż składniki które się tam nie mieszącą stanowią majątek wspólny. Tylko te wyliczone w art. 33 kro stanowią majątek odrębny (zwany od nowelizacji kro w 2005 roku majątkiem osobistym).

Zgodnie z art. 33:
„Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,
2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,
4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,
6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,
7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,
8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,
10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.”

Tak więc wasz majątek wspólny to zarówno nabyte w małżeństwie aktywa, ale nie długi ciążące na was obojgu.

Orzeczenie rozwodu spowodowało automatyczną rozdzielność majątkową i dało podstawę by od tego momentu dzielić majątek.

Zasadniczo majątek wspólny podlega podziałowi po połowie. Tylko wyjątkowa niegospodarność (np. alkoholizm, hazard) mogą stanowić podstawę, aby sąd dokonał nierównego podziału majątku wspólnego.
Oprócz tego wedle art. 45 kro każdy z małżonków obowiązany jest zwrócić nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek odrębny i może żądać zwrotu wszystkiego co wyłożył ze swego majątku odrębnego na majątek wspólny.

Możliwy jest sądowy podział majątku na trzy sposoby:
- poprzez podział fizyczny (np. możliwy odnośnie domu gdyż można w nim wydzielić dwie części ale niemożliwy przy mieszkaniu).
- poprzez przyznanie rzeczy jednemu z byłych małżonków i obciążenie go spłata dla drugiego.
- sprzedaż majątku w trybie egzekucji komorniczej z nieruchomości i podział sumy uzyskanej ze sprzedaży przez sąd.

Nie podała Pani za wiele szczegółów ale w oparciu o przesłane informacje mogę wskazać iż ma pani do podziału lokal mieszkalny. Nie wiem jaki to typ lokalu, ale podejrzewam, iż to albo własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu albo odrębna własność lokalu.
Oba podlegają podziałowi poprzez przyznanie jednemu z małżonków i spłata dla drugiego albo przeprowadzenie komorniczej licytacji (sprzedaż wedle przepisów o postępowaniu egzekucyjnym).

Jeżeli chodzi o koszty postępowania sądowego to oprócz opłaty z tytułu wniesienia wniosku sąd zażąda zaliczki na poczet kosztów biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego który będzie wyceniał wartość majątku – min. 1000 zł.