W grudniu ub. r. zmarł mój mąż. 22-letni, studiujący syn otrzymał po ojcu
rentę rodzinną. Wysokość renty wynosi 2290zł. Dzięki rencie syn może
studiować, bo czesne za miesiąc nauki na Wydziale Europeistyki Uniwersytetu
Warszawskiego wynosi 950 zł. Ja jestem od marca b.r. na emeryturze, która
wynosi 2177zł.

Z naszego małżeństwa jest też głęboko upośledzona córka, przebywająca od 25
lat w Zakładzie dla Psychicznie Chorych. W wieku 18 lat córce przyznano
rentę, którą pobiera zakład leczniczy, w którym przebywa.

Przełożona tego zakładu upomina się o to, żeby renta rodzinna w połowie
przypadła też córce.

Sytuacja finansowa moja i syna jest trudna.

Ze swojej emerytury spłacam każdego miesiąca kredyt w wysokości 1100zł
zaciągnięty rok temu na remont mieszkania. Do spłacenia całego kredytu
zostały mi jeszcze dwa pełne lata.

Czynsz za mieszkanie wynosi 560zł, do tego dochodzą inne opłaty jak
Internet, elektryczność, telefony, gaz + studia syna.

Obawiam się, że podział renty nie pozwoliłby na dalszą naukę syna.

Pensjonariuszkami w zakładzie, w którym przebywa córka są w 90 %  osoby
dorosłe, pobierające rentę, widać w nim  na każdym miejscu dostatek.

Jakie mam możliwości skutecznego przeciwstawienia się przełożonej zakładu w
kwestii podziału renty?

Szanowna Pani,
Problematyka rent rodzinnych została uregulowana w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 roku o
rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W stosunku do dzieci zmarłego prawo do renty rodzinnej reguluje szczególności art. 68 tej
ustawy:
,,Art. 68. 1. Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo
do renty rodzinnej:
1) do ukończenia 16 lat;
2) do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż
do osiągnięcia 25 lat życia, albo
3) bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do
samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt
1 lub 2.
2. Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole
wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów."

Pani syna dotyczy przepis art. 68 ust. 1 pkt 2 tej ustawy. Pani córki dotyczy przepis
art. 68 ust. 1 pkt 3 tej ustawy. Ten ostatni przepis uzależnia prawo do bezterminowej
renty rodzinnej od jednego z dwóch warunków:
1)        dziecko ma całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji (dawna I gr
inwalidzka),
2)        dziecko ma tylko całkowita niezdolność do pracy (dawna II gr inwalidzka) ale powstała
ona w okresie dzieciństwa albo do ukończenia szkoły.

Skoro pani córka posiada prawo do renty z tytułu upośledzenia to podejrzewam (bo nie
pisze pani o tym), iż jest to RENTA SOCJALNA.

W takim przypadku dochodzi do zbiegu świadczeń dla córki (renty rodzinnej z rentą
socjalną). Taki ZBIEG ŚWIADCZEN REGULUJE ustawa z dnia 23 czerwca 2003 roku o rencie
socjalnej.

W szczególności art. 9 tej ustawy stanowi:
,,Art. 9. 1. W przypadku zbiegu uprawnień do renty socjalnej z uprawnieniem do renty
rodzinnej kwota renty socjalnej ulega takiemu obniżeniu, aby łączna kwota obu świadczeń
nie przekraczała 200 % kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Kwota obniżonej renty socjalnej nie może być niższa niż 10 % kwoty najniższej renty z
tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
2. Renta socjalna nie przysługuje, jeżeli kwota renty rodzinnej przekracza 200 % kwoty
najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

3. Osoba ubiegająca się o rentę socjalną bądź ją pobierająca jest obowiązana powiadomić
jednostkę organizacyjną Zakładu przyjmującą wniosek bądź wypłacającą rentę socjalną o
posiadaniu uprawnień do renty rodzinnej oraz organ emerytalno-rentowy wypłacający rentę
rodzinną o posiadaniu uprawnień do renty socjalnej. ,

Tak więc córka otrzyma albo sama rentę rodzinną, albo rentę rodzinna i pewną cześć renty
socjalnej (tak aby nie przekroczyło świadczenie wysokości 200% najniższej renty z tytułu
II gr inwalidzkiej).
NIESTETY ZGODNIE Z UST. 3 TEGO PRZEPISU PANI CÓRKA, ALBO JEJ OPIEKUN PRAWNY MA OBOWIĄZEK
ZAWIADOMIC ZUS O TYM IŻ MA PRAWO DO RENTY SOCJALNEJ. GDY OPIEKUNEM JEST ZAKŁĄD OPIEKUNCZY
GDZIE CÓRKA PRZEBYWA TO ON O TO WYSTĄPI, A JEŚLI PANI JEST OPIEKUNEM PRAWNYM CÓRKI TO
PANI MA TAKI OBOWIĄZEK. W RAZIE GDY PANI TEGO NIE WYKONA TO ZAKĄŁD OPIEKUŃCZY WYSTĄPI DO
SADU OPIEKUNCZEGO O ZMIANE OPIEKUNA PRAWNEGO.
Nie ma tu żadnego znaczenia iż pani zaciągnęła kredyt komercyjny na remont mieszkania!

Natomiast odrębny problem to podział renty pomiędzy syna i córkę:
To reguluje przepis art. 73 i art. 74 ustawy o rentach i emeryturach z FUS:

,,Art. 73. 1. Renta rodzinna wynosi:
1) dla jednej osoby uprawnionej - 85 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu;
2) dla dwóch osób uprawnionych - 90 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu;
3) dla trzech lub więcej osób uprawnionych - 95 % świadczenia, które przysługiwałoby
zmarłemu.
2. Za kwotę świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu, uważa się kwotę emerytury, z
zastrzeżeniem ust. 3, lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
3. (4) Jeżeli emerytura zmarłego została obliczona wraz ze zwiększeniami, o których mowa
w art. 26a lub art. 56 ust. 3 i 4, rentę rodzinną oblicza się jako procent świadczenia
zmarłego w wysokości pomniejszonej o te zwiększenia, odpowiednio do liczby uprawnionych
do renty. Tak obliczoną rentę rodzinną uzupełnia się do wysokości uwzględniającej 50 %
zwiększenia, które przysługiwałoby zmarłemu.
4. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do obliczania renty rodzinnej po osobach
mających ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy na
podstawie przepisów, o których mowa w art. 195.
5. Renty rodzinne wypłaca się z Funduszu, z tym że koszty tych rent podlegają
odpowiedniej refundacji:
1) w części odpowiadającej zwiększeniu, o którym mowa w ust. 3 i 4, oraz w części
odpowiadającej okresom pracy w gospodarstwie rolnym uwzględnionym w myśl art. 63 ust. 1 -
z funduszu emerytalno-rentowego określonego w przepisach o ubezpieczeniu społecznym
rolników;
2) w części odpowiadającej podwyższeniu do kwoty świadczenia najniższego - z budżetu
państwa.

Art. 74. 1. Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta
rodzinna, z uwzględnieniem ust. 2-4.
2. Renta rodzinna podlega podziałowi na równe części między uprawnionych.
3. W razie ujawnienia okoliczności powodujących konieczność dokonania podziału renty
rodzinnej po raz pierwszy lub zmiany warunków dotychczasowego podziału renty ze względu
na zmianę liczby osób uprawnionych organ rentowy dokonuje podziału świadczenia od
miesiąca ujawnienia tych okoliczności. Przepisy art. 129 ust. 1 i 2 stosuje się
odpowiednio.
4. W razie ujawnienia okoliczności powodujących ustanie podziału renty rodzinnej przepis
art. 133 stosuje się odpowiednio. ,

Z tego przepisu wynika, iż ta łączna renta syna i córki wyniosłaby nie 85, a 90procent
świadczenia męża, ale podlega równemu podziałowi pomiędzy syna i córkę. Moim zdaniem nie
ma LEGALNEJ podstawy prawnej, aby skutecznie uniemożliwić PRZEŁOŻONEJ UBIEGANIE SIĘ O
RENTĘ RODZINNĄ DLA PANI CÓRKI.

Z poważaniem,
Marek Strzelecki