Małżonek mój posiada działkę budowlaną, na której stawiamy wspólnie dom. Aby
stawiany dom odebrać jako nasz wspólny należy

spisać rozszerzoną wspólnotę małżeńską na posiadaną przez męża działkę.
Jakie trzeba podjąć kroki i jakie poniesiemy koszty?

Co należy opłacić?

Szanowna Pani,
Kwestie dotyczące majątku wspólnego reguluje ustawa kodeks rodzinny i opiekuńczy (kro). Zgodnie z art. 31 § 1. Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zgodnie z § 2. Do majątku wspólnego należą w szczególności:
1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków.

Jest to zatem wyliczenie przykładowe, gdyż użyto sformułowania „W szczególności”. W art. 33 kro określa w sposób enumeratywny (zamknięty) katalog takich rzeczy które stanowią majątek osobisty. Oznacza to, że to co nie mieści się w tym katalogu z art. 33 kro - jest wspólne zgodnie z art. 31 kro.

Art. 33 kro stanowi:
„Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,
2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,
4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,
6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,
7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,
8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,
10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.”

Zgodnie z powyższymi regułami do majątku wspólnego zaliczyć należy to co nabyliście w małżeństwie, a do majątku osobistego to co nabyte przed małżeństwem, albo nawet w małżeństwie ale jak pochodzi z tych źródeł o których mowa w art. 33 kro (zasada surogacji).

Nic pani nie wspomina o tym, i zawieraliście jakąś umowę majątkowa przed ślubem – a zatem dotyczą was powyższe zasady.
Zgodnie z tym co pani napisała działka, na której budujecie dom jest wyłączna własnością męża – a zatem musiała zostać przez niego nabyta albo przed małżeństwem, albo na któryś ze sposobów opisanych w art. 33 kro.

Aby w tym momencie działka ta została włączona do majątku wspólnego – najprostszym rozwiązaniem jest zastosowanie przepisu art. 47 §1 kro i zawarcie umowy majątkowej rozszerzającej wspólność ustawową.

Nie ma żadnych przeszkód, aby taka umowa została zawarta teraz – czyli jak już jesteście małżonkami. Ograniczenia w rozszerzaniu wspólnoty określa przepis art. 49 kro.
Dopuszczalne jest:
- zawarcie umowy po ślubie,
- objęcie tym rozszerzeniem tylko określonych składników majątku,
- objęcie ta wspólnością przedmiotów nabytych przed zawarciem małżeństwa przez jednego z was (wszystkich, albo tylko niektórych),
- wyłączenie zasady surogacji

Aby zawrzeć taka umowę – konieczne jest jej sporządzenie w formie aktu notarialnego. Zawarta bez tej formy jest nieważna.
Koszty to:
- taksa (wynagrodzenie notariusza) – maksymalnie 400 zł.
- podatek od czynności cywilnoprawnych 38 zł
- podatek VAT od taksy notarialnej (22%) – 88 zł.

W treści umowy rozszerzycie Państwo wspólność majątkową małżeńską na przedmiot (działka męża), który co do zasady bez tej umowy stanowiłby wyłącznie jego majątek osobisty.

Nie pytała Pani o to, ale po zawarciu takiej umowy wydaje się iż powstanie jeszcze konieczność uregulowania tej kwestii w postępowaniu administracyjnym, którego przedmiotem było wydanie przez starostę decyzji o pozwoleniu na budowę. W tej decyzji strona był tylko małżonek. Aktualnie zmiany po stronie właściciela działki (wspólność małżeńska) spowodują, że konieczne będzie moim zdaniem zmiana decyzji. Proszę o to zapytać w wydziale architektury starostwa.

Z poważaniem,
Marek Strzelecki