Osoby, które nie są w stanie kierować swoim postępowaniem stanowią priorytetowe zadanie dla systemu prawnego i polegają szczególnej ochronie. Oznacza to, że obowiązujące przepisy mają za zadanie chronić osoby, które ze względu na chorobę psychiczną, niedorozwój umysłowy albo zaburzenia psychiczne (pijaństwo, narkomania) przed skutkami swojego postępowania takimi jak zawieranie niekorzystnych umów czy niekorzystne rozporządzanie swoim mieniem.
Kto może wystąpić z wnioskiem o ubezwłasnowolnienie?
• małżonek
• krewni w linii prostej (rodzice, dziadkowie, dzieci, wnuki)
• rodzeństwo
• przedstawiciel ustawowy
• przysposabiający
• prokurator
Jak i gdzie złożyć wniosek?
Wniosek o ubezwłasnowolnienie należy złożyć w Sądzie Okręgowym, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu osoby, której ubezwłasnowolnienie ma dotyczyć. Twierdzenie, że osoba nie jest zdolna właściwie pokierować swoim postępowaniem powinno być dowiedzione poprzez specjalistyczne opinie.
Konieczne będzie przedstawienie świadectwa lekarskiego wydanego przez psychiatrę w przypadku osoby chorej psychicznie , opinii psychologa o stopniu niepełnosprawności umysłowej osoby w sytuacji niedorozwoju umysłowego, natomiast w przypadku pijaństwa - zaświadczenia poradni przeciwalkoholowej albo poradni uzależnień (narkomania)
Sąd przeprowadzi postępowanie dowodowe badając takie aspekty jak: stan zdrowia, sytuacja osobista, zawodowa i majątkowa osoby, której wniosek dotyczy oraz rodzaj spraw jakie osoba ma prowadzić i potrzeby jakich nie może sobie zabezpieczyć.
Co może orzec Sąd?
1.Sąd może orzec całkowite lub częściowe ubezwłasnowolnienie. Skutkiem całkowitego ubezwłasnowolnia jest to, iż wszelkie podejmowane przez osobę ubezwłasnowolniona czynności prawne są nieważne np. sprzedaż, zakup, zawarcie związku małżeńskiego, darowizny. Dla osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie ustanawia się opiekę. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratele Opiekun prawny w imieniu osoby ubezwłasnowolnionej dokonuje wszelkich czynności prawnych pod nadzorem Sądu Opiekuńczego.
- Sąd może uchylić ubezwłasnowolnienie, kiedy ustaną przyczyny wydania orzeczenia o ubezwłasnowolnieniu lub zmienić je z całkowitego na częściowe
-
Osoby, które bezpodstawnie wszczynają postępowanie o ubezwłasnowolnienie polegają karze grzywny.