Aktualna regulacja podejmująca problem urlopów wychowawczych.

Art. 186. (151) § 1. Pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 4 roku życia. [warunek zasadniczy złożenia wniosku o urlop wychowawczy]. Do sześciomiesięcznego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia.
§ 2. Pracownik mający okres zatrudnienia określony w § 1, bez względu na to, czy korzystał z urlopu wychowawczego przewidzianego w tym przepisie, może skorzystać z urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia, jeżeli z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika.
§ 3. Rodzice lub opiekunowie dziecka spełniający warunki do korzystania z urlopu wychowawczego mogą jednocześnie korzystać z takiego urlopu przez okres nieprzekraczający 3 miesięcy.
§ 4. Urlopu wychowawczego udziela się na wniosek pracownika.
§ 5. Urlop wychowawczy może być wykorzystany najwyżej w 4 częściach.

Art. 1861. (152) § 1. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
§ 2. W przypadku złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego po dokonaniu czynności zmierzającej do rozwiązania umowy o pracę, umowa rozwiązuje się w terminie wynikającym z tej czynności.
[ TUTAJ JEST ODPOWIEDŹ NA DRUGIE PYTANIE-SZERZEJ NIŻEJ]

Art. 1862. (153) § 1. W czasie urlopu wychowawczego pracownik ma prawo podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo inną działalność, a także naukę lub szkolenie, jeżeli nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. [prawo podjęcia innej pracy]
§ 2. W razie ustalenia, że pracownik trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pracodawca wzywa pracownika do stawienia się do pracy w terminie przez siebie wskazanym, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia takiej wiadomości i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania.
§ 3. Przepis § 2 stosuje się także w razie stwierdzenia przez pracodawcę, że z urlopu wychowawczego korzystają w tym samym czasie oboje rodzice lub opiekunowie dziecka; nie dotyczy to przypadku określonego w art. 186 § 3.

Art. 1863. (154) Pracownik może zrezygnować z urlopu wychowawczego:
1) w każdym czasie - za zgodą pracodawcy,
2) po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy - najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy.

Art. 1864. (155) Pracodawca dopuszcza pracownika po zakończeniu urlopu wychowawczego do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem.

Art. 1865. (156) Okres urlopu wychowawczego, w dniu jego zakończenia, wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Art. 1866. (157) Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki udzielania urlopu wychowawczego, w tym formę i termin złożenia wniosku w sprawie udzielenia urlopu, biorąc pod uwagę wymagania dotyczące zapewnienia normalnego toku pracy w zakładzie pracy, oraz dodatkowe wymagania dotyczące wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego, w przypadkach określonych w art. 186 § 2 i 3.

Art. 1867. (158) Pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może złożyć pracodawcy wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z takiego urlopu. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika.

Art. 1868. (159) § 1. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
§ 2. Przepis art. 1861 § 2 stosuje się odpowiednio.

PROCEDURA ZŁOŻENIA WNIOSKU

§ 1. Wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego składa się pracodawcy w formie pisemnej na dwa tygodnie przed rozpoczęciem okresu, w którym zamierza się korzystać z tego urlopu.
§ 2. 1. We wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego pracownik wskazuje:
1) datę rozpoczęcia i zakończenia urlopu wychowawczego;
2) okres urlopu wychowawczego, który dotychczas został wykorzystany na dane dziecko.
2. Do wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego dołącza się pisemne oświadczenie drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka o braku zamiaru korzystania z urlopu wychowawczego przez okres wskazany we wniosku.
3. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 2, nie jest wymagane w razie:
1) ograniczenia lub pozbawienia drugiego z rodziców władzy rodzicielskiej;
2) ograniczenia lub zwolnienia z opieki drugiego z opiekunów dziecka;
3) gdy zachodzą niedające się usunąć przeszkody do uzyskania takiego oświadczenia.
4. W przypadkach określonych w ust. 3 pracownik do wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego dołącza dokumenty potwierdzające okoliczności, o których mowa w tym przepisie. Jeżeli dołączenie dokumentów nie jest możliwe, do wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego pracownik dołącza pisemne oświadczenie w tej sprawie.
5. Do wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego w przypadku, o którym mowa w art. 186 § 2 Kodeksu pracy, dodatkowo dołącza się orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecka.
6. Jeżeli zamiarem rodziców lub opiekunów dziecka, spełniających warunki do korzystania z urlopu wychowawczego, jest jednoczesne korzystanie z takiego urlopu, do wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego dołącza się pisemne oświadczenie drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka o okresie, w którym zamierza on korzystać z takiego urlopu.
§ 3. 1. Pracodawca udziela urlopu wychowawczego po złożeniu przez pracownika wniosku o udzielenie takiego urlopu.
2. Pracodawca udziela urlopu wychowawczego na okres wskazany we wniosku.
3. Jeżeli wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego zostanie złożony bez zachowania terminu, o którym mowa w § 1, pracodawca udziela urlopu wychowawczego nie później niż z dniem upływu dwóch tygodni od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie tego urlopu.
4. W przypadku złożenia wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego po dokonaniu czynności prawnej zmierzającej do rozwiązania umowy o pracę, pracodawca udziela tego urlopu na okres nie dłuższy niż do dnia rozwiązania umowy o pracę wskutek dokonanej czynności.
§ 4. Pracownik może wycofać wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego nie później niż na 7 dni przed rozpoczęciem tego urlopu; oświadczenie pracownika w tej sprawie następuje w formie pisemnej.

Paragraf 1 rozporządzenia reguluje wymagania dotyczące formy wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego oraz określa termin złożenia wniosku przez pracownika. Należy podkreślić, że urlop wychowawczy (w odróżnieniu od macierzyńskiego) nie przysługuje „z mocy prawa”, lecz jest udzielany na wniosek pracownika; zastosowanie się do takiego wniosku jest jednak dla pracodawcy obligatoryjne. Zasadę tę potwierdzono w § 3 ust. 1 rozporządzenia, zgodnie z którym pracodawca udziela urlopu wychowawczego po złożeniu przez pracownika wniosku o udzielenie takiego urlopu.
Zgodnie z § 1 rozporządzenia pracownik powinien złożyć wniosek o udzielenie urlopu na 2 tygodnie przed wskazanym terminem jego rozpoczęcia. Jeżeli dopełni tego wymagania, pracodawca jest obowiązany udzielić mu urlopu w terminie przez niego wskazanym. Konsekwencją natomiast niedochowania tego terminu jest prawo pracodawcy do udzielenia urlopu w terminie nie późniejszym niż z dniem upływu dwóch tygodni od dnia złożenia przez pracownicę wniosku. Reguła, zgodnie z którą między datą złożenia wniosku o urlop a datą rozpoczęcia jego wykorzystywania powinien minąć pewien - w zasadzie dwutygodniowy - okres, leży w interesie pracodawcy, ponieważ nagłe odejście pracownika mogłoby zakłócić proces pracy w zakładzie.
Przy składaniu wniosku wymaga się dochowania formy pisemnej; wniosek ustny nie jest dla pracodawcy wiążący, a więc na jego podstawie pracownik nie może domagać się udzielenia urlopu.

Ochrona trwałości stosunku pracy pracownika korzystającego z urlopu wychowawczego powstaje z mocy prawa w dniu złożenia przez niego wniosku o udzielenie tego urlopu. Bez znaczenia jest wówczas wskazana we wniosku data rozpoczęcia tego urlopu. Pracownik zostaje objęty ochroną przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem umowy o pracę przez samo złożenie wniosku o urlop wychowawczy i z tą chwilą pracodawca nie może skutecznie wypowiedzieć umowy o pracę. Jedynie ogłoszenie upadłości lub likwidacji pracodawcy znosi ochronę trwałości stosunku pracy pracownika, który wystąpił o urlop wychowawczy lub już z niego korzysta. Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę w czasie urlopu wychowawczego z przyczyn uzasadniających rozwiązanie umowy o pracę z winy pracownika (art. 52 k.p.).
Jak wspomniano (art. 186 k.p.), ochrona trwałości stosunku pracy nie obejmuje pracownika, który złożył wniosek o urlop wychowawczy po dokonaniu czynności prawnej zmierzającej do rozwiązania umowy o pracę.!!!!!!!!!!!!!!!! Bez znaczenia prawnego jest, z czyjej inicjatywy czynność ta została dokonana. W praktyce najczęściej będzie to czynność dokonana przez pracodawcę. Z treści § 2 nie można jednak wyprowadzić wniosku, że dotyczy on tylko czynności prawnej dokonanej przez pracodawcę. Taki sam skutek odniesie dokonanie przez pracownika czynności prawnej zmierzającej do rozwiązania umowy o pracę (wypowiedzenie, wniosek o rozwiązanie umowy w drodze porozumienia stron akceptowany przez pracodawcę). Przez analogię można tu odwołać się do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1998 r. (teza 4 do art. 177) stwierdzającego, że pracownica, której stosunek pracy został rozwiązany za porozumieniem stron, nie może skutecznie powoływać się na ochronę wynikającą z art. 177 § 3 k.p., jeżeli jej oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy w tym trybie nie było dotknięte wadą (art. 84 § 1 k.c.).
W każdej sytuacji określonej w § 2 stosunek pracy ulegnie rozwiązaniu z terminem określonym w czynności prawnej, a urlop wychowawczy będzie przysługiwał do upływu terminu, w którym umowa rozwiąże się.

Art. 186 3 przewiduje: a) możliwość zrezygnowania z urlopu wychowawczego w każdym czasie; rezygnacja taka będzie skuteczna tylko za zgodą pracodawcy; b) po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy o zamiarze rezygnacji z urlopu z 30-dniowym wyprzedzeniem. Wówczas pracodawca jest obowiązany zastosować się do terminu wskazanego przez pracownika i dopuścić go do pracy w tym terminie.
Ustawodawca nie określa wprost formy, w jakiej pracownik zgłasza rezygnację z urlopu. Oznacza to, że pracownik może ją zgłosić pracodawcy także ustnie. Istotne jest, aby decyzja dotarła do wiadomości pracodawcy, który musi wyrazić na to zgodę, zwłaszcza gdy pracownik pragnie skorzystać z możliwości rezygnacji z urlopu wychowawczego bez uprzedniego zawiadomienia pracodawcy (pkt 1).

Obecnie świadczenie z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego jest wypłacane w formie dodatku do zasiłku rodzinnego na podstawie art. 10 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych.

Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego przysługuje w wysokości 400 zł miesięcznie.
Przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką, uprawnionemu do urlopu wychowawczego, nie dłużej jednak niż przez okres:
- 24 miesięcy kalendarzowych;
- 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu;
- 72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Dodatek przysługujący za niepełne miesiące kalendarzowe wypłaca się w wysokości 1/30 dodatku miesięcznego za każdy dzień. Kwotę dodatku przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.
W przypadku równoczesnego korzystania z urlopu wychowawczego przez oboje rodziców lub opiekunów prawnych dziecka przysługuje jeden dodatek.
Dodatek nie przysługuje, jeżeli osoba uprawniona:
- bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pozostawała w stosunku pracy przez okres krótszy niż 6 miesięcy;
- podjęła lub kontynuuje zatrudnienie lub inną pracę zarobkową w okresie korzystania z urlopu wychowawczego;
- dziecko przebywa w placówce zapewniającej całodobową opiekę przez co najmniej 5 dni w tygodniu, w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym i korzysta w nim z całodobowej opieki, w żłobku albo w przedszkolu, z wyjątkiem:
a) dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności przebywającego w żłobku albo w przedszkolu z powodów terapeutycznych,
b) dziecka przebywającego w zakładzie opieki zdrowotnej, z wyjątkiem zakładów, o których mowa w art. 3 pkt 7, oraz w innych przypadkach zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;
- w okresie urlopu wychowawczego korzysta z zasiłku macierzyńskiego.

W czasie urlopu wychowawczego pracownik zachowuje dla siebie i swojej rodziny prawo do świadczeń społecznej służby zdrowia, a także korzysta ze świadczeń zakładowego funduszu socjalnego.

Podczas urlopu wychowawczego pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie. Okres urlopu wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze (art. 186 5 kodeksu pracy), ale okres urlopu wychowawczego jest okresem nieskładkowym.